GMINABUKOWSKO
  • O GMINIE
    • Aktualności
    • Charakterystyka Gminy
      • Herb
      • Położenie
      • Statystyka
    • Miejscowości
      • Dudyńce
      • Karlików
      • Nadolany
      • Nagórzany
      • Nowotaniec
      • Płonna
      • Pobiedno
      • Tokarnia
      • Wola Piotrowa
      • Wola Sękowa
      • Wolica
      • Zboiska
      • Bukowsko
    • Publikacje o gminie
    • Kultura
      • Bukowianie
      • Wydarzenia
      • Uniwersytet Ludowy Rzemiosła
        Artystycznego Wola Sękowa
    • Sport
      • Kluby sportowe
      • Obiekty sportowe
  • SAMORZĄD
    • Wójt gminy
    • Zarządzenia Wójta
    • Kierownictwo urzędu
    • Rada gminy i komisje
    • Młodzieżowa Rada Gminy
      • Statut Młodzieżowej Rady Gminy
      • Wybory Młodzieżowej Rady Gminy
    • Dokumenty strategiczne
      • Strategia Rozwoju Gminy Bukowsko na lata 2022-2031
      • Program Usług Społecznych gminy
      • Lokalny Program Rewitalizacji
      • Statut Gminy
  • URZĄD GMINY
    • Załatw sprawę w urzędzie
      • Ewidencja ludności - w aktualizacji
      • Gospodarka komunalna
      • Najem lokali
      • Ochrona środowiska
      • Odpady komunalne
      • Podatki i opłaty
      • Urząd Stanu Cywilnego
      • Zagospodarowanie Przestrzenne
      • Zezwolenie na alkohol
      • Wycinka drzew
    • Godziny urzędowania
    • Referaty i stanowiska pracy
      • Referat Podatków i Opłat Lokalnych
      • Księgowo- Budżetowy
      • Referat Inwestycji,
        Planowania Przestrzennego Spraw Komunalnych
        i Ochrony Środowiska
      • Referat Gospodarki Nieruchomościami
        Rolnictwa i Działalności Gospodarczej
      • Referat Pozyskiwania Funduszy
        Zewnętrznych, Promocji i Kultury
      • Urząd Stanu Cywilnego
      • Samodzielne stanowiska
    • Wnioski o udostępnienie informacji
      publicznej
    • Akty Prawa Miejscowego
    • Obwieszczenia
    • Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego
    • Standardy Ochrony Małoletnich
  • DLA MIESZKAŃCA
    • Wzory dokumentów
    • Opieka medyczna
      • Ośrodek zdrowia w Bukowsku
      • Ośrodek zdrowia w Pobiednie
      • Ośrodek zdrowia w Nowotańcu
      • Stomatolodzy
      • Caritas
      • Apteki
      • Nocna i świąteczna opieka zdrowotna
    • Ochrona środowiska
      • Czyste powietrze
      • Wypalanie traw
      • Moja Woda
    • Gospodarka odpadami
      • Dobre rady na odpady
      • Naliczanie i stawki opłat
      • Deklaracja i dokumenty
      • Harmonogram odbioru odpadów
      • Terminy i formy płatności
      • Zasady segregacji
      • PSZOK
      • Rejestr działalności regulowanej
      • Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi
      • Regulamin utrzymania czystości
        i porządku / Uchwały Rady Gminy
      • Podmioty odbierające odpady i uzyskane poziomy
    • Gospodarka wodno-ściekowa
      • Ewidencja bezodpływowych zbiorników oraz przydomowych oczyszczalni ścieków
      • Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych
      • Terminy i opłaty
    • Wybory
      • Wybory do Parlamentu Europejskiego
      • Wybory Samorządowe 7 kwietnia 2024 r.
      • Wybory Parlamentarne 15 października 2023 r.
    • Bezpłatny internet
    • Parafie
    • Instytucje i firmy
    • Rozkład jazdy autobusów
    • Plan polowań zbiorowych
    • Ochrona zwierząt
    • E-poradnik -Jak pożytecznie spędzać wolny czas
    • Lista jednostek nieodpłatnego poradnictwa
    • Poradnik ABC cyberbezpieczeństwa
    • Biuro EURODESK Polska w Bukowsku
  • DLA TURYSTY
    • Baza noclegowa
    • Turystyka
      • Atrakcje turystyczne
      • Szlaki turystyczne
      • Ścieżka historyczno-przyrodnicza "Szlakiem historycznych osad"
      • Ścieżka historyczno-przyrodnicza „Buczyna Karpacka"
      • Ścieżka edukacyjna „Śladami trzech narodów – Polacy, Rusini i Żydzi w Gminie Bukowsko”
      • Questy -wyprawy odkrywców
      • Trasy rowerowo-piesze "Na tropie gminy Bukowsko"
    • Przyroda
    • Co warto zobaczyć?
      • Kościoły i Cerkwie
      • Cmentarze i kapliczki
      • Artystyczne przystanki gminy Bukowsko
      • Muzeum Militariów i Techniki w Woli Sękowej
      • Izba Pamięci w Zboiskach
      • Zagroda przyrodniczo-edukacyjna w Bukowsku
    • Osady historyczne
    • Folklor
    • Lokalni twórcy
    • Imprezy
  1. Strona główna
  2. Osady historyczne

Osady historyczne


Udostępnij

Na terenie gminy Bukowsko znajduje się cztery miejscowości, które obecnie nie są zamieszkiwane (jedynie w Ratnawicy znajduje się jeden dom mieszkalny oraz zabudowania rolnicze). Niestety ten sam powód zdecydował o ich unicestwieniu. Najpierw zniszczenia przyniosły walki frontowe podczas II wojny światowej (1944 r.), następnie w odpowiedzi na „Akcję Wisła”, większość zabudowań została spalona przez bandy UPA. Jedyne ocalałe budynki oraz mienie, zostało rozebrane przez mieszkańców okolicznych wsi, którzy także zostali bez dachu nad głową. Mieszkańcy na podstawie przydziałów przyznawanych przez władze gminne dla tych, którzy „z popiołów” odbudowywali swoje domostwa, rozebrali resztki zabudowań po tych czterech miejscowościach. Rdzenna ludność ruska została wysiedlona na radziecką Ukrainę (okolice Tarnopola) oraz „Ziemie Odzyskane”, część wyemigrowała także do innych krajów. Obecnie już tylko stare cmentarze, pozostałości piwnic oraz zdziczałe dobrze ukorzenione drzewa w dawnych przydomowych sadach przypominają, że kiedyś było tutaj życie.

Bełchówka

Bałchówka leżała na południe od znanej wioski Zboiska, w dolinie potoku Modrza. W dolnej, północnej części wsi, był folwark, natomiast w głębi – mała greckokatolicka cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy, murowana, wzniesiona w 1901 roku. Na południowym krańcu wsi, już na wzgórzu, stało kilka domów przysiółka Wierzchowina i kapliczka. Osada pojawiła się po raz pierwszy w 1451 roku jako Belchova Wola. Była wówczas w posiadaniu znanego rycerskiego rodu Matiaszów ze Zboisk. Później należała m.in. do Strzyżowskiech, Felsztyńskich i Leszczyńskich. W 1898 roku Bełchówka liczyła 39 domów i 248 mieszkańców, zaś w 1935 roku 276 mieszkańców, głownie narodowości ukraińskiej. Po wojnie część wysiedlono na Ukrainę, a 181 osób wywieziono w 1947 roku na Ziemie Odzyskane. Opuszczone zabudowania rozebrali mieszkańcy okolicznych wsi, zniszczonych podczas wojny lub przez UPA. Po XIX wiecznym dworze pozostał tylko pusty plac, w ciągu wiejskiej drogi zachował się jeszcze betonowy mostek, a nieco dalej – po prawej stronie  - miejsce po cerkwi z resztkami fundamentów. Do lat wojennych stała tu wspomniana greckokatolicka cerkiewka pw. Narodzenia NMP. Jej usytuowanie wskazuje sędziwa lipa. W pobliżu las okrywa resztki cmentarza, gdzie zachowało się kilka kamiennych krzyży, w większości powalonych i zniszczonych. W zaroślach można napotkać fragmenty podmurówek po domach i piwnic. Niespełna kilometr na południe od cerkwiska, przy nieuczęszczanej już prawie dróżce wspinającej się na wzgórze, jest jeszcze wyraźne miejsce po starej kapliczce, zniszczonej na przełomie lat 1980/1990. Większość nieużytkowanych od dawna gruntów wsi zarosła już lasem.

Źródło: „Krajobrazy nieistniejących wsi”, Stanisław Kłos, s. 176

 

Na przełonie kwietnia i maja 2021 r. przedstawiciele Stowarzyszenia Magurycz z Panem Szymonem Modrzejewskim na czele, odrestaurowali sześć nagrobków na terenie byłej miejscowości Bełchówka oraz dziesięć na Cmentarzu Parafialnym w Bukowsku.  Członkowie Stowarzyszenia ramach wolontariatu, włożyli ogrom pracy podczas odnawiania poszczególnych nagrobków. Dzięki ofiarnej, często w bardzo trudnych warunkach pogodowych pracy stały się one pięknymi pomnikami dokumentującymi sztukę kamieniarzy przełomu XIX i XX wieku, a przede wszystkim przywrócona została należna pamięć zmarłych których nagrobki zostały odnowione.


Nagrobek Ewy Mascurzak zmarłej w 1920 r.

Kamienne

Kamienne pojawia się w źródłach w 1553 roku, jak można sądzić jej lokacja, w tym przypadku na prawie niemieckim, nastąpiła niewiele lat wcześniej. Pod koniec XIX wieku osada liczyła 26 domów i 168 mieszkańców, natomiast prze II wojną światową miała 38 gospodarstw i 327 mieszkańców. Z wyjątkiem 4 polskich rodzin, które osiedliły się tu po zakupie w 1927 roku majątku dworskiego, byli to sami Ukraińcy. W tym czasie we wsi był nieduży dwór, cerkiew filialna, szkoła i młyn. W dolnej części wioski u zbiegu potoków stała cerkiew, od niej aż do górnego krańca doliny ciągnęły się domy, a na samym końcu, już na wierzchowinie, stała karczma. Polacy w obawie przed UPA opuścili wieś w 1946 roku, w tym też roku większość jej mieszkańców wysiedlono na Ukrainę, pozostałe 105 osób wywieziono w następnym roku na Ziemie Odzyskane. Wieś opustoszała i już się nie odrodziła. Opuszczone zabudowania , w tym również dworek, zostały spalone przez UPA. Pozostała tylko cerkiew. Obecnie pośród drzew na pustym palcu po cerkwi stoją dwa krzyże. Drewniana greckokatolicka świątynia pw. Najświętszej Marii Dziewicy z 1884 roku została rozebrana z nakazu władz już w 1947 roku. Na przyległym cmentarzu zachowały się jeszcze wyraźne ślady mogił, niektóre oznaczone już współcześnie ustawionymi krzyżami. Wśród nich są dwa stare krzyże żelazne, kuty i żeliwny, pochodzące chyba z cerkwi.

Źródło: „Krajobrazy nieistniejących wsi”, Stanisław Kłos, s. 177-178


Ratnawica

Z Bełchówką – od wschodu – sąsiaduje Ratnawica. Osada ta pojawiła się po raz pierwszy w 1441 roku. Dziewięć lat później występuje jako własność Jana z Jaćmierza. Zanim się usamodzielniła, była częścią pobliskich Niebieszczan. W drugiej połowie tego stulecia znajdowała się w posiadaniu Pobiedzińskich, następnie należała m.in. do Drohojowskich, Ossolińskich i, już na przełomie XIX i XX wieku, do Truskolaskich. Od 1911 roku tutejszy majątek był w rękach Mojżesza Kannera. Z końcem XIX wieku Ratnawica miała 33 domy i 207 mieszkańców, w tej liczbie było 193 Rusinów, 6 Polaków i 8 Żydów. Wieś była bardzo mała. Przed II wojną światową liczyła 190 mieszkańców. Ich stan posiadania to zaledwie 32 domy i greckokatolicka cerkiewka. Kilka domów zostało spalonych podczas walk latem 1944 roku. Kilkanaście  spaliła UPA w maju 1946 roku, pozostałe po wysiedleniu wioski rozebrano. Wioska zamieszkiwana była w większości przez Rusinów. Część ich wysiedlono w 1945 lub 1946 roku na radziecką Ukrainę, pozostałych 48 osób – wywieziono w 1947 roku na Ziemie Odzyskane. Na wschodnim skraju dawnej wsi stała greckokatolicka cerkiew filialna pw. Św. Mikołaja, drewniana, zbudowana w 1880 roku, zapewne w miejscu starszej świątyni wzmiankowanej już w XVII wieku. Rozebrano ją w 1955 roku. Pozostały tylko resztki kamiennej podmurówki, zaś na zdewastowanym przycerkiewnym cmentarzu kilka nagrobków. Ostatnia pamiątka po dawnej wsi, murowana kapliczka z lat międzywojennych, rozpadła się ostatecznie w 2007 roku.

Źródło: „Krajobrazy nieistniejących wsi”, Stanisław Kłos, s. 176-177


Przybyszów

Kilka kilometrów na południe od Bukowska przy drodze do Szczawnego leży Karlików, popegeerowskie osiedle, do niedawna znane ze sportów narciarskich. Niespełna 2 km dalej panuje niczym niezmącona cisza. Tu, u podnóża Tokarni i Kamienia, u zbiegu strug tworzących rzeczkę  Płonkę, skrywa się zaciszna kotlinka a w niej nieistniejąca już miejscowość Przybyszów. Miejscowość powstała prawdopodobnie w XIV w. i nosiła nazwę Przibissow, zmieniającej się na Przybyszow, Przybyszowka, Przybyszow, która podobnie, jak i Bełchówka, od 1539 r. była własnością Mikołaja Herburta Odnowskiego. Zabudowania wiejskie rozciągały się wzdłuż doliny nad potokiem Przybyszówka, uchodzącego do rzeki Polanki, będącej dopływem Osławy, na północno-wschodnim stoku lesistego pasma górskiego tworzącego dział wodny pomiędzy Osławą a Wisłokiem. W roku 1898 była to własność szlachecka rodu Ścibor-Rylskich, kiedy wieś liczyła 393 mieszkańców i 62 domy, a zajmowany obszar obejmował 637 ha. W miejscowości znajdował się młyn wodny oraz kuźnia. Z powodu złej jakości ziemi, uprawiano tu ziemniaki, owies, jęczmień i orkisz, którego z racji długich „wąsów” nie niszczyła zwierzyna leśna. Większość domów była pod strzechą, a do pokrycia używano tu słomy z żyta jarego, która skutecznie służyła nawet do 50 lat. Na przełomie XIX i XX wieku wieś należała do parafii w Karlikowie. Po II wojnie światowej działała tu sotnia Stiaha, oddział UPA. Na placu obok cerkwi odbywały się musztry i nauka strzelania. W 1946 roku, po wysiedleniu, także tutaj większość zabudowań spaliła banda UPA, a pozostałe budynki zostały rozebrane, w tym także cerkiew. Według mapy sytuacyjnej udostępnionej przez p. Jana Perkołupa z Bukowska, przed spaleniem w Przybyszowie był jeszcze drugi młyn wodny, szkoła, karczma i leśniczówka. Dziś do pozostałości po Przybyszowie należy cerkwisko po kościele filialnym p.w. Błogosławionej Dziewicy Marii Paraskiewy, cmentarz oraz krzyż w okolicach dawnej leśniczówki.


  • SOŁECTWA
    • Dudyńce
    • Karlików
    • Nadolany
    • Nagórzany
    • Nowotaniec
    • Płonna
    • Pobiedno
    • Tokarnia
    • Wola Piotrowa
    • Wola Sękowa
    • Wolica
    • Zboiska
    • Bukowsko
  • PROJEKTY, INWESTYCJE, REMONTY
    • Projekty dofinansowane z Unii Europejskiej
    • Projekty ze środków krajowych
    • Projekty realizowane przy wsparciu gminy
    • Inwestycje z środków krajowych
    • Inwestycje z budżetu gminy
    • Fundusz Dróg Samorządowych
    • Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych
    • "Cyfrowa Gmina" w Urzędzie Gminy Bukowsko
    • „Granty PPGR” Cyfrowa Gmina -Wsparcie dzieci z rodzin pegeerowskich w rozwoju cyfrowym
    • Cyberbezpieczny Samorząd
    • WaterWise Interreg Polska -Ukraina
  • PRZETARGI
  • JEDNOSTKI GMINNE
    • Centrum Usług Społecznych w Bukowsku
    • Szkoły i placówki oświatowe
    • Biblioteka
    • Środowiskowy Dom Samopomocy w Wolicy
    • Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
  • ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
    • Newsletter dla NGO z terenu Gminy Bukowsko
    • Koła Gospodyń Wiejskich
    • Ochotnicze Straże Pożarne
    • Fundacje i Stowarzyszenia
  • TRANSMISJE OBRAD RADY GMINY
  • KWARTALNIK GAZETA GMINY
  • GMINNY PORTAL MAPOWY
  • DEKLARACJA DOSTĘPNOŚCI
Komunikaty Kamery Czyste powietrze Fundusz Inwestycji Lokalnych FDS Unia Europejska Platforma Zamówień Publicznych Strategia rozwoju Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Ostrzeżenia meteorologiczne Gmina Bukowsko Spot
Rozlicz PIT w gminie Bukowsko
Rozliczenie PIT 2024 z PITax.pl jest dostępne w ramach projektu „Wspieraj lokalnie" prowadzonego przez Instytut Wsparcia Organizacji Pozarządowych i PITax.pl Łatwe podatki.

Kontakt

ul.Bieszczadzka 6, 38-505 Bukowsko
Powiat Sanocki
Województwo Podkarpackie
tel.: 013 46 74 015, 013 46 74 024
email: sekretariat@bukowsko.pl

NIP Gminy : 6871785579
Regon: 370440732

Konta bankowe

Krakowski Bank Spółdzielczy:
Podatki
44 8591 0007 0400 0899 7412 0010

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi
65 8591 0007 0400 0899 7412 0020

Woda i ścieki
58 8591 0007 0400 0890 0999 0004

Pozostałe opłaty ( czynsze, drewno, wynajem sali, opłata skarbowa, opłata za zezwolenie na alkohol, dzierżawa gruntów, inne…)
58 8591 0007 0400 0890 0999 0004

Wadia do przetargów i zabezpieczenie umów:
39 8591 0007 0400 0899 7412 0003

Godziny pracy Urzędu

poniedziałek
od 8:00 do 16:00
od wtorku do piątku
od 7:00 do 15:00

Na skróty:

MiejscowościRada gminy i komisjeObwieszczenia

© 2025 Urząd Gminy Bukowsko
Realizacja: DAVISOFT | WCAG 2.0
  • bip
  • facebook
  • YouTube
  • epuap
  • Monitor Polski
  • Dziennik Ustaw
×