Przyroda
Ziemia Bukowska to obszar, na którym graniczą ze sobą różnorodne krajobrazy. Tu łagodne wzniesienia rolniczego Pogórza Bukowskiego przechodzą w lesiste grzbiety gór Beskidu Niskiego.
Pasmo Bukowicy jest najwybitniejszym elementem orograficznym północno-wschodniej części Beskidu Niskiego i należy do Karpat Wschodnich. Ma ono formę rozległego wału, który ciągnie się z północnego zachodu na południowy wschód. Na południu i zachodzie ogranicza je dolina Wisłoka, a na wschodzie górna Połonka (dolina Przybyszowa) i potok Osławiczki. Pasmo zbudowane jest ze skał fliszowych charakterystycznej, skośnej rzeźbie, poprzetykane miejscami skalnymi ostańcami, które można podziwiać w rezerwacie „Kamień” idąc szlakiem czerwonym do Komańczy. Linia grzbietowa jest dość wyrównana z wyróżniającym się w południowo-wschodniej jego części, szczytem Tokarnia (778 m) Zobaczyć stąd można panoramę okolicznych wsi : Wolę Piotrową,Bukowsko, Karlików i Tokarnię. Przy dobrej pogodzie i przejrzystym powietrzu, w oddali widać Tatry.
Pasmo Bukowicy na północy opada wyraźnym progiem w kierunku Pogórza Bukowskiego. W kierunku wschodnim naturalnym przedłużeniem pasma są grzbiety Rzepedki (Rożynkani) (706 m) i Kamienia (717 m), które sięgają doliny Osławy.Na całej swojej długości od tzw. węzła szlaków pod Zrubaniem (749 m) po Tokarnię (778 m) główny grzbiet Bukowicy tylko w dwóch miejscach w części środkowej schodzi poniżej 700 m. W tym bardzo wyrównanym grzbiecie wybijają się cztery szczyty: Skibce (Wysoka Debr) (776 m), Zrubań (778 m), Wilcze Budy (759 m) i Tokarnia (Magura) (778 m). Na mapach WIG[29] i powojennych pojawia się jeszcze nazwa Smokowiska (748 m).
Głównym grzbietem biegnie szlak czerwony z Puław do Komańczy. Poprzecznie Bukowicę przecinają dwa szlaki: zielony z Beska do Moszczańca w części zachodniej i żółty z Woli Piotrowej do Wisłoka Wielkiego na wschodzie.
Przez gminę przebiega granica obszaru chronionego krajobrazu Beskidu Niskiego (droga Pielnia – Bukowsko w kierunku południowym do miejscowości Bukowsko, dalej w kierunku północno – wschodnim wzdłuż drogi Bukowsko –Sanoczek do miejscowości Sanoczek).
Nieskażone, czyste środowisko gminy Bukowsko, obfituje w liczne pomniki przyrody i niezwykłe twory natury.
W tutejszych lasach występuje bogactwo flory i fauny. Należy do niego rzadko spotykane skupisko cisa, drzewa, którego ochronę jeszcze w 1423 r. wprowadził król Władysław Jagiełło. Stanowisko to opisywane już było w latach 30-ych XX wieku. Ich skupisko znajduje się na południowych stokach Suchego Wierchu (Koło Krzyża) w Lesie Bukowskim na obszarze około 3 ha. Pojedyncze egzemplarze można znaleźć przy szlaku żółtym do Wisłoka Wielkiego oraz na wzgórzu Wilcze Budy. Tutejsze cisy mają formę drzewiastą, osobniki starsze dochodzą do 7 m wysokości, pierśnica najgrubszego wynosi 120 cm. Od szlaku czerwonego do cisów prowadzi ścieżka historyczno-przyrodnicza „Buczyna karpacka”.
Można tu spotkać kilka innych prawnie chronionych gatunków roślin, łąki pokrywa kolorowa szata niezwykłych i rzadkich kwiatów i ziół: wawrzynek wilcze łyko, paprotnik kolczysty, paprotnik brauna, podrzeń żebrowiec, języcznik, storczyki m.in. listera jajowata, gnieźnik leśny, kruszczyk siny, podkolan i wiele innych, mieczyk dachówkowaty, zimowit jesienny, pokrzyk wilcza-jagoda, kłokoczka południowa, śnieżyczka przebiśnieg, lilia złotogłów.
Szczęśliwcom wśród drzew udaje się wypatrzyć wiele chronionych gatunków ptaków, płazów i zwierząt: lisa, sarny, jelenia karpackiego, rysia, żbika, dzika, wilka czy niedźwiedzia.
W podworskich ogrodach i w otoczeniu urokliwych kapliczek, zachowały się pomnikowe drzewa, które były niemymi świadkami historycznych wydarzeń.
Podworskie zadrzewienia ze stawami znajdujące się w centrum Bukowska mają znamiona użytku ekologicznego. Obecnie jest to naturalna ostoja przyrody ze starodrzewem dębowo-lipowym , otaczającym pozostałości dawnych stawów dworskich. Ten niewielki zakątek, stanowi przykład naturalnego , tętniącego życiem ekosystemu . Podążając utworzoną ścieżką przyrodniczo-edukacyjną między stawami, można zaobserwować naturalny proces sukcesji ekologicznej oraz ciekawe okazy fauny i flory. Warto wspomnieć, że kilkusetletnie okazy drzew występujące w otoczeniu stawów posiadają cechy drzew pomnikowych: potężne dęby szypułkowe, lipy drobnolistne oraz nieco młodsze graby, klon jawor, klon polny, wiąz górski oraz wierzby. Piętro krzewów jest równie bogate. Z gatunków chronionych na uwagę zasługuje wawrzynek wilczełyko, który swoimi różowymi kwiatami zachwyca już w lutym oraz kłokoczka południowa, która ma znaczenie kulturowe, w okolicy z jej nasion wyrabia się różańce, stąd jej nazwa różańcowy krzew.
W Nadolanach pozostałości ziemnych fortyfikacji obronnych, jak również sieć dróg wewnętrznych i dojazdowych wraz z podjazdem uległy całkowitemu zniszczeniu. Z dawniejszego układu kompozycji roślinnych zachowany jest naturalny starodrzew dębowy z zachowanymi drzewami pomnikowymi: 2 dęby, 2 jesiony, 4 lipy, 3 modrzewie, 3 czarne topole i akacje.
W miejscowości Płonna w górnej partii wzniesienia, przy źródłach, zachowane są elementy założeń ziemnych o charakterze obronnym, pozostałości dworu obronnego – zamku (piwnice i fragmenty parteru). Z układu historycznego założenia ogrodowego pozostały pojedyncze skupienia drzew takich jak: lipa szerokolistna, klon jawor, lipa drobnolistna, sosna pospolita, grab pospolity, klon polny, jesion wyniosły, stare wysokopienne jabłonie, orzech włoski. W krajobrazie obwiedzionym na horyzoncie naturalnymi zwartymi liniami lasu, otwarte są znaczne przestrzenie łąk i pastwisk.
W Woli Sękowej na naturalnym tarasie w otoczeniu głębokiego jaru potoku oraz na niewielkim wzniesieniu zachowane są ogrody krajobrazowe pochodzące zapewne z końca XVIII wieku. Gruntownie przebudowano je w drugiej połowie XIX wieku. Pozostała jedna droga dojazdowa prowadząca przez mostek do podjazdu pod dwór. Pałac nie przetrwał do naszych czasów. Istnieje oficyna i stajnia. Oficyna pełni rolę dworu i jest współcześnie zaadoptowana na hotel. Stawy i groble zostały odnowione. W zbiorowiskach roślinnych występują przede wszystkim krajowe drzewa liściaste m.in. grab pospolity, klon polny, klon zwyczajny, jesion wyniosły, buk pospolity, lipa szerokolistna, lipa drobnolistna. Rośnie tu kilka starych modrzewi, robinia akacjowa, brzoza brodawkowata, kasztanowiec biały, buk pospolity odmiana purpurowa, jesion wyniosły odmiana zwisła, sosna czarna, sosna wejmutka, platan klonolistny, dereń jadalny, modrzew europejski, a w kwaterach ogrodów użytkowych zachowały się jeszcze wysokopienne stare odmiany jabłoni. Na terenie parku zwracają także uwagę dobrze zachowane, odnowione stawy i groble.
Ogrody na Zamczysku w Zboiskach obecnie należą do Sióstr Służebniczek NPM. Niewielkie ogrody położone na wzgórzu zamkowym, w obrębie ocalałych fortyfikacji ziemnych, rozplanowane są na planie nieregularnego koła z niewielkim kopcem. Nadto można odnaleźć pozostałości zamczyska – wysokie wały ziemne, głębokie fosy, bastiony ziemne i pozostałości murów piwnic w przyziemiu. Dwór usytuowany jest w centralnej części Zamczyska na miejscu dawnych częściowo zniwelowanych fortyfikacji ziemnych. Pierwsza wzmianka o zamku datowana jest na 1412 rok. W koronie wałów i fosy rośnie kilka starych dębów szypułkowych. W składzie florystycznym przeważają gatunki krajowe liściaste, głównie dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, lipa szerokolistna, buk zwyczajny, grab pospolity, brzoza brodawkowata, świerk pospolity. Układ ogrodów użytkowych (warzywnik i sad) jest zachowany. Na ich obrzeżu rosną: wiąz, jesion wyniosły, klon, czereśnia ptasia, czeremcha pospolita.
